Plastic wat je wast veroorzaakt mircoplastics en die komen in het milieu terecht. Hoe minder plastic je gebruikt hoe beter het is.
Dat eerste klopt, voor zover het gaat om het wassen van kleding en dergelijke. In dat opzicht is het dus beter om geen kleding van synthetische vezels zoals polyester of nylon te gebruiken. Om het door te trekken tot ander gebruik is volkomen onjuist. In veel toepassingen is het juist beter, milieuvriendelijker dus, om plastic te gebruiken in plaats van metaal, glas of een groen lijkend "natuurproduct". De productie van plastics, en ook het verwerken ervan tot halffabrikaat of eindproduct is veel makkelijker en minder energie-intensief dan veel andere materialen. Daarnaast is een belangrijk voordeel van plastics dat ze licht zijn. Dat maakt het transport (van voorwerpen in plastic verpakkingen) efficiënter (dan van hetzelfde voorwerp in een andere verpakking); en daarnaast heb je gewoon minder kilo's materiaal nodig om een product te maken. Zelfs als je materiaal dan per kilo een grotere milieubelasting geeft dan een alternatief, slaat de balans uiteindelijk, door het lagere gewicht, alsnog goed uit. Dat laatste is een punt dat in veel vergelijkingen niet of niet goed wordt meegenomen. Het grote nadeel zit bij plastics aan het eind van de keten, maar ook daar is het plaatje niet zo extreem als vaak wordt voorgesteld.
Hieronder reageer ik specifiek op een aantal opmerkingen die je maakt; dit komt in zekere zin neer op wat ik hierboven in algemene termen schreef.
Plastic recyclen kan maar in een hele beperkte mate. Verbranden van plastic ongelooflijk schadelijk voor het milieu.
Plastic kun je prima recyclen:
- je kunt plastic voorwerpen hergebruiken, zoals bij plastic flessen al gebeurt.
- waar dat niet kan, kun je het plastic materiaal opnieuw verwerken tot granulaat en gebruiken als grondstof voor andere plastic voorwerpen. Dit kan bijvoorbeeld voor PET, maar ook voor polyethyeen (PE), polypropyleen (PP) en polystyreen (PS).
- waar dat niet kan, kun je het plastic ook weer afbreken tot de oorspronkelijke bouwstenen, of tot chemicaliën die voor andere toepassingen kunnen worden gebruikt.
- als dat allemaal niet kan, kun je het alsnog verbranden en de vrijkomende warmte benutten. Verbrandingsovens zijn hi-tech installaties waar de rookgassen op allerlei manieren worden gefilterd. De voornaamste milieubelasting is de uitstoot van CO2; maar die uitstoot zou er ook geweest zijn als men in plaats van plastic, fossiele brandstoffen had verbrand.
Er kan - en er moet! - een hoop meer dan er nu gebeurt, maar de ontwikkelingen gaan hier razendsnel. Maar ook zonder deze ontwikkelingen is de stand van zaken veel beter dan deze vaak wordt voorgesteld.
Nee gebruik natuurlijke alternatieven. Een jute tas is altijd minder schadelijk dan een plastic boodschappentas of krat.
Maar dat weegt niet op tegen de hitte die nodig is om plastic te maken. Elke keer dat je een stuk vershoudfolie pakt, zorg je ervoor dat er weer ergens een oven aangeslingerd wordt om je plastic te maken. Een doek in je wasmachine en hergebruiken is vele malen milieu vriendelijker.
De meeste life cycle analyses (LCA's) laten zien dat synthetiche vezels een lagere impact hebben dan natuurvezels. Eigenlijk is jute zo'n beetje de enige uitzondering. Een belangrijke oorzaak is dat plastics zich juist makkelijker laten verwerken (tot vezel) dan natuurproducten. Die gemakkelijke verwerkbaarheid is een groot voordeel van plastics. Het kost in verhouding weinig energie om plastics te produceren en ook weinig energie om plastic te verwerken tot een eindproduct. Beide processen verlopen op een significant lagere temperatuur dan bijvoorbeeld productie en verwerking van metaal of glas. Voor de goede orde: plastics komen niet uit de oven. Plastics worden opgesmolten in een extruder, waar de plastickorrels (granulaat) door wrijving worden opgewarmd tot een temperatuur van 100 tot 250 graden. Dit is een heel stuk lager en een heel stuk efficiënter dan opsmelten in een oven bij 800 tot 1200 graden (of soms nog hoger) zoals bij metaal en glas. Productie van natuurvezels verloopt weliswaar op een lagere temperatuur maar vereist erg veel water en mechanische bewerking.
Het grote problem bij plastic voorwerpen is niet dat ze van plastic zijn, maar dat ze worden weggegooid, en dan vooral: hoe ze worden weggegooid. Microplastics en plastic eilanden in de oceaan worden niet veroorzaakt door mensen die hun plastic verpakkingen in de afvalbak of PMD bak gooien. Een oplossing is om voorwerpen niet weg te gooien maar opnieuw te gebruiken. Maar dat kan in veel gevallen net zo goed, bijna net zo goed en soms zelfs beter bij voorwerpen van plastic dan bij voorwerpen van andere materialen. En omgekeerd: we moeten niet doen of het probleem van verkeerd weggooien ineens geen probleem meer is als mensen dingen van ijzer, glas, hout of jute of andere natuurlijke materialen verkeerd weggooien.