Ik heb een paar biertjes op (Chouffe
), maar ga toch reageren. Misschien edit ik morgen nog wat.
Ten eerste valt het mij op dat jij meer ingaat op het economische aspect (consumenten / producenten), duidelijk vanuit jouw expertise. Vanuit mijn expertise zie ik deze discussie al veel meer in de vraag van "wat is vervuiling, en hoe verhoudt vervuiling 1 zich tot vervuiling 2". Het is namelijk niet zo simpel te reduceren tot koolstofuitstoot. Dat maakt het hele probleem dus alleen complexer, want dat betekent dat alles waar "schoon" of "beter" voorstaat, met foutbalken gelezen moet worden. Broeikasgassen en fijnstof worden bijvoorbeeld allebei als vervuilend gezien, terwijl de 1 vooral vervuilend is voor de opwarming, en de ander vooral vervuilend is voor de gezondheid (en zelfs global warming tegengaat, is de schatting). Alles wordt omgerekend tot CO2-equivalent, maar deze methode is enigszins arbitrair.
Bijvoorbeeld: Het effect van individuele broeikasgassen is genomen voor een periode van 100 jaar. Deze grens is min of meer arbitrair: waarom geen 10, 50 of 1000 jaar? CO2 blijft bijvoorbeeld lang in de atmosfeer, methaan veel korter. Maar methaan absorbeert veel en veel meer thermische energie van de aarde (cq is een veel sterker broeikasgas). De gemiddelde CO2-equivalent van methaan geïntegreerd over 10 jaar is dus veel hoger dan over 50 of 100 jaar. Toch mogen we nu 14x zoveel CO2 uitstoten als methaan, omdat we alles uitrekenen voor 100 jaar. Hadden we besloten dat dit 50 was, was het uitstoot budget anders geworden.
Dit punt wil ik vooral maken om aan te geven dat het "uitstoot-principe" veel ingewikkelder in elkaar zit. Want methaan is nog het simpelste voorbeeld wat ik kan bedenken.
Het hele probleem is gewoon dat niemand weet wat de beste 'schone' manier is. Overheden niet, bedrijven niet en de consument (individuen) ook niet. Wat er gebeurt, imo, is dat sommige dingen de plakker 'groen' krijgen, en dat je dan als individu je schuldgevoel kan afkopen door zoveel mogelijk van die groene plakkers te oogsten. Sommigen daarvan zijn terecht, sommigen durf ik echt niet te zeggen of het terecht is.
Voorbeeld 1: Ik zie best vaak lege treinen/bussen rijden. Zeker tegen de avonduren. Op dat soort momenten vraag ik mij altijd af in hoeverre het openbaar vervoer altijd beter is dan persoonlijk vervoer. Ik ben wel benieuwd naar een gedegen onderzoek die de uitstoot (CO2-e dan maar, aangezien er geen beter alternatief is) voor elke reiziger per km geeft. Wellicht zal het OV nog steeds minder vervuilend zijn, maar ik kan mij niet heugen dat ik dat in een paper onderzocht heb zien worden. Op een gedegen manier, dus ook de herkomst van de energie.
Voorbeeld 2: Papieren bekertjes, dat is toch slecht voor het milieu?!?!
Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat papieren bekertjes minder belastend zijn dan het gebruiken van een mok voor je koffie. Puur omdat het afwassen (warm water), de productiematerialen voor het afwasmiddel en het reinigen van het afvoerwater meer belastend zijn. Maar toch word je raar aangekeken als je een wegwerp bekertje pakt.
Goed, dit verhaal was tot nu toe helemaal niet echt een reactie op jouw verhaal, dus dat zal ik nu nog maar trachten te doen. (Vakidioot he, eerst je eigen ei kwijt).
i) Overheden hebben hier idd wel een rol in (Zeg ik als liberaal
). Persoonlijk ben ik heel erg fan van het "vervuiler betaalt" principe. Is ook geweldig liberaal, trouwens. Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen shit. Hoe je dat daadwerkelijk moet toepassen is geweldig lastig. Zoals ik al eerder zie, hoe verhoudt de ene vervuiling zich tot de andere, gaan we voor menselijke gezondheid, voor temperatuurverlaging, voor grondstof sparing, voor biodiversiteit of toch voor [\insert iets anders uit het containerbegrip "duurzaamheid"]. Al die dingen lijken in lijn met elkaar te liggen, maar als je specifieke maatregelen gaat nemen komen ze vaker dan je lief is tegenover elkaar te staan. En noeten bedrijven daarin evenveel bijdragen als burgers? Kan bijv. betekenen dat je sommige industrieën gewoon niet meer kunt huisvesten in Nederland. Staal of aluminium maken kost gewoon tering veel energie (vooral aluminium trouwens, de tering). Dus als je die gelijk belast, duw je ze uit Nederland. Of zijn er uitzonderingsposities mogelijk? Anders gaan ze immers in België wel dat aluminium maken, en missen wij de economische meerwaarde van dat bedrijf.
Al met al politieke keuzes. Hierin kun je genoeg vinden, en daar kun je ook een keuze in maken. Het is alleen zo verdraaid lastig te overzien, en daardoor heeft niemand (imo) daadwerkelijk een sluitende oplossing. [[Kernenergie is de enige duurzame reële oplossing, maar ik slik mijn stokpaardje wel weer in]]
ii) Ook bedrijven en investeerders moeten wel, en die gaan ook wel. Las deze week nog dat Shell hun R&D naar duurzame energie uitgaven met meer dan 2x het huidige budget verhoogd heeft. Dit soort megabedrijven weten natuurlijk allang dat er iets moet gebeuren, en zijn echt wel bezig met de transitie. Dat ze tegelijkertijd die transitie proberen te vertragen / tunen naar hun eigen hand, is natuurlijk ook niet te ontkennen. Zeker Shell, die staan erom bekend duurzame afspraken te maken, in ruil voor fossiele energie winning. Dus: "Ik investeer in jouw windpark, als ik dan wel dit veld onder je voeten mag leegtrekken". Kunnen ze toch weer mooi zeggen dat ze investeren in groene energie.
En toch, de enige manier (imo) dat we een groene maatschappij krijgen, is in samenwerking met dit soort enorme bedrijven. Overheden zijn - by far - niet bij machte om een energie transitie te bewerkstelligen. Niet zonder de markt, iig. Moet je ergens ook niet willen. De overheid moet niet teveel gaan sturen op een bepaald technologisch idee; De beste technologie komt vanzelf boven. De markt is daarin cruciaal. Let wel, geen markt zonder marktmeester. Ik zou dus graag zien dat overheden met bedrijven (Shell, Unilever, maar ook jonge, kleine startups) om tafel kan gaan om hun aan te sporen en te belonen, maar niet teveel te sturen. R&D binnen en bedrijf is immers vele malen efficiënter en sneller dat een overheidsonderzoek. (Mijn politieke voorkeur begint er steeds dikker op te liggen, geloof ik). Anyways, als je die bedrijven tegen je hebt, maak je je het alleen maar moeilijker.
iii) Individuen is waar het - imo - begint. Die kiezen de overheid, en kopen van de bedrijven. En toch is het de groep die het lastigst te sturen is, want je kunt er eigenlijk heel weinig mee. Aan campagnes e.d. ligt het niet, en ook niet (meer) aan de wetenschappelijke algemene kennis over duurzaamheid (op dieper niveau wel heel erg, maar goed). En nu pas kom ik eigenlijk weer terug om die column. Ik vond het wel goed (als in prima), omdat hij de bal ook bij de consument/het individu legt. Te vaak heb ik gezien dat men zich verschuilt achter puntjes i) en ii), terwijl juist die lezers (en die zitten erg vaak bij de Correspondent, schat ik zo in) geconfronteerd werden met hun eigen cirkelredenatie. Dan scoor je punten, als je kritisch durft te zijn naar je eigen kijk op de wereld, en controversieel bent naar je publiek. Bregman zegt zelf in deze column: "
Psychologen denken dat de principes van de veganist – zelfs als ze zwijgend uit hun trommeltjes eten – door veel mensen als een aanval worden ervaren. Diep vanbinnen vrezen we dat ze gelijk hebben, en weinig is zo confronterend als de goedheid van anderen." Dit punt gaat ook de andere kant op. Daarmee bedoel ik dat het frustrerend is als je moet terugvallen op: "het ligt aan de overheid / grote bedrijven", terwijl jijzelf het ticket al klaar hebt liggen om jezelf te vinden in Thailand.
Het is ook niet een geweldig stuk, hoor. De ode voor Greta en het (midly) bashen op DiCaprio... Tsja, heel makkelijk. En ik kan ook genoeg voorbeelden over Greta noemen gelijkend aan zijn punt over DiCaprio. Maar daar moet je niet in willen verzanden. Dat ben je namelijk nog steeds aan het externaliseren.
Ook een beetje uit de hand gelopen reactie, zie ik nu. Kan gebeuren, was alweer een tijdje geleden voor mij. Om af te sluiten:
- Ik vond het een redelijk sterke column, vooral omdat hij een kritische zelfreflectie aanwakkert. Hoewel met makkelijke punten.
- Inhoudelijk ben ik het met je eens dat het van die drie (overheid / bedrijven / individuen) moet komen, hoewel de wisselwerking daarvan extreem complex is. Op papier natuurlijk makkelijk, maar het reële effect is andere koek. Zelf heb ik daar een idee over, maar besef mij dat dat totaal gedomineerd is door politieke voorkeur. Hierin wil ik dus 1) ruimte geven aan mijn overtuiging, 2) ruimte laten voor andere overtuigingen.
- Persoonlijk probeer ikzelf een individu te zijn die wel zijn best doet om 'goeie' keuzes te maken. En ook dat slaat weer op alle drie de dingen: De partij die je steunt, de bedrijven waar je bij koopt en de persoonlijk dingen die je doet / laat. Hierin probeer ik mijn keuzes te toetsen aan mijn kennis en inschatting, ook als die anders zijn dat de gewoonlijke 'groene' ideeën.
Oh ja en ik ben er momenteel mijn carrière van aan het maken om meer te snappen over de oorsprong en het effect van bepaalde opwarmende stoffen.
)
Je mag ook wel eens onkruid wieden btw 
.
