Religie

Zou het niet zo kunnen zijn dat we moraal evolutionair nodig hebben om in groepen van meer dan 150 personen samen te kunnen leven? Ik las laatst een artikel over sociale media en die stelde dat de mens een kuddedier is dat maximaal met 150 in diezelfde kudde kon omgaan, meer kunnen onze hersenen niet aan. Het onderzoek toonde aan dat mensen met meer dan 150 Fb vrienden er maar ongeveer 150 daadwerkelijk kende en actief mee omging. Zonder moraal zou het dus voor de mensheid onmogelijk zijn om samen te leven zoals we nu doen. Dan zou de wereld bevolkt zijn met een groot aantal groepen van maximaal 150 leden, die of niet in elkaars territorium komen of elkaar op leven en dood bevechten?

Wellicht een te simpele veronderstelling?

Maar, stel nu dat dit de evolutionaire grond is van moraal... En stel nu dat door techniek er andere manieren zijn om grotere groepen mensen te laten samen leven. Stel bijvoorbeeld dat je door een combinatie van medicijnen en technische prikkels mensen passief en gewillig maakt, zodat ze zonder problemen samenleven en nooit een ander kwaad doen. Een soort menselijke robots. Moraal is overbodig - want iederen houdt zich aan de regels zoals voorgeschreven door een soort supertechnocraat. Er is dus ook geen geweld meer, of diefstal, fraude... Nou ja, een soort Brave New World zeg maar... Zou jij dat een moreel probleem vinden, of zou je dat een goede zaak vinden?
 
Maar, stel nu dat dit de evolutionaire grond is van moraal... En stel nu dat door techniek er andere manieren zijn om grotere groepen mensen te laten samen leven. Stel bijvoorbeeld dat je door een combinatie van medicijnen en technische prikkels mensen passief en gewillig maakt, zodat ze zonder problemen samenleven en nooit een ander kwaad doen. Een soort menselijke robots. Moraal is overbodig - want iederen houdt zich aan de regels zoals voorgeschreven door een soort supertechnocraat. Er is dus ook geen geweld meer, of diefstal, fraude... Nou ja, een soort Brave New World zeg maar... Zou jij dat een moreel probleem vinden, of zou je dat een goede zaak vinden?

Dat zou ik inderdaad geen goede zaak vinden. Dan heb je geen eigen keuze meer, geen vrije wil, dan is de mens een dier zoals alle anderen geworden.
 
Maar, stel nu dat dit de evolutionaire grond is van moraal... En stel nu dat door techniek er andere manieren zijn om grotere groepen mensen te laten samen leven. Stel bijvoorbeeld dat je door een combinatie van medicijnen en technische prikkels mensen passief en gewillig maakt, zodat ze zonder problemen samenleven en nooit een ander kwaad doen. Een soort menselijke robots. Moraal is overbodig - want iederen houdt zich aan de regels zoals voorgeschreven door een soort supertechnocraat. Er is dus ook geen geweld meer, of diefstal, fraude... Nou ja, een soort Brave New World zeg maar... Zou jij dat een moreel probleem vinden, of zou je dat een goede zaak vinden?

A Clockwork Orange zeg maar. En daar wordt ook meteen het dilemma gegeven. Dat er geen moorden meer worden gepleegd, dat zullen weinigen betreuren. Maar de problemen ontstaan natuurlijk in het grijze gebied. Vloeken, subversieve kunst, naakt ect, etc. Wat mag of kan dan nog wel? Om maar een een zijstap naar het voetbal te nemen: kun je dan nog wel een voetbalwedstrijd spelen?
 
Maar, stel nu dat dit de evolutionaire grond is van moraal... En stel nu dat door techniek er andere manieren zijn om grotere groepen mensen te laten samen leven. Stel bijvoorbeeld dat je door een combinatie van medicijnen en technische prikkels mensen passief en gewillig maakt, zodat ze zonder problemen samenleven en nooit een ander kwaad doen. Een soort menselijke robots. Moraal is overbodig - want iederen houdt zich aan de regels zoals voorgeschreven door een soort supertechnocraat. Er is dus ook geen geweld meer, of diefstal, fraude... Nou ja, een soort Brave New World zeg maar... Zou jij dat een moreel probleem vinden, of zou je dat een goede zaak vinden?

Het probleem zit het in de 'supertechnocraat'. Iemand (en waarschijnlijk eedere 'iemanden') zal dus de almachtige heerser van de mensheid worden en zich onttrekken aan het makke schapengedrag.
 
Dat zou ik inderdaad geen goede zaak vinden. Dan heb je geen eigen keuze meer, geen vrije wil, dan is de mens een dier zoals alle anderen geworden.

Dat zou ook mijn gedachte zijn. En precies daar, bij de vrije wil, bij datgene wat ons onderscheidt van de natuur, die wordt gekenmerkt door een blinde causaliteit, begint voor Kant de moraal. Zonder vrije keuze is er geen moraal. En vrijheid betekent niet: doen wat je wil. Maar, alles overwegend, jezelf verplichten het juiste te doen. Maar jij bent het die jezelf verplicht, en niet een natuurwet of een supertechnocraat. Moraal, vrijheid en menselijkheid hebben alles met elkaar te maken. Daarom is moraal geen luxe, maar - willen we mensen blijven - een noodzaak.
 
Dat zou ook mijn gedachte zijn. En precies daar, bij de vrije wil, bij datgene wat ons onderscheidt van de natuur, die wordt gekenmerkt door een blinde causaliteit, begint voor Kant de moraal. Zonder vrije keuze is er geen moraal. En vrijheid betekent niet: doen wat je wil. Maar, alles overwegend, jezelf verplichten het juiste te doen. Maar jij bent het die jezelf verplicht, en niet een natuurwet of een supertechnocraat. Moraal, vrijheid en menselijkheid hebben alles met elkaar te maken. Daarom is moraal geen luxe, maar - willen we mensen blijven - een noodzaak.
Met jezelf (je geweten) als belangrijkste leidsman, toetssteen en hangman.
Ik ga helemaal mee met kant!

Daarbij is voor mij echter niet uitgesloten dat met name dat geweten en zelfs een collectief geweten, niet door een hogere macht gegeven is.
Sterker nog, ik acht dat waarschijnlijk. Evenzeer als ik het waarschijnlijk acht dat wij, de mensheid als geheel en wij als individuen inderdaad toe leren en evolueren naar een hogere staat van verlichting.
 
Met jezelf (je geweten) als belangrijkste leidsman, toetssteen en hangman.
Ik ga helemaal mee met kant!

Daarbij is voor mij echter niet uitgesloten dat met name dat geweten en zelfs een collectief geweten, niet door een hogere macht gegeven is.
Sterker nog, ik acht dat waarschijnlijk. Evenzeer als ik het waarschijnlijk acht dat wij, de mensheid als geheel en wij als individuen inderdaad toe leren en evolueren naar een hogere staat van verlichting.

Ik weet wel zeker dat er geen hogere macht is, die dit ons influistert. Ik heb alleen gezegd dat als je moraal duidt zoals ik denk dat je hem moet duiden - dus in termen van autonomie en individualiteit, wat niet te reduceren valt tot natuur - het héél moeilijk is om geen hogere macht te poneren . Ook Kant kan niet helemaal zonder godsbeeld. Hij is een deïst - iemand die het bestaan van God in het midden houdt. Hij noemt God ook wel 'slechts een symbool' waar hij in zijn redenaties niet helemaal buiten kan. Het is typisch een godsbeeld dat je bij filosofen wel vaker aantreft. De meest minimale versie, zonder verdere inhoudelijke bepaling, maar klaarblijkelijk noodzakelijk om de rede rond te krijgen.
 
Ik weet wel zeker dat er geen hogere macht is, die dit ons influistert. Ik heb alleen gezegd dat als je moraal duidt zoals ik denk dat je hem moet duiden - dus in termen van autonomie en individualiteit, wat niet te reduceren valt tot natuur - het héél moeilijk is om geen hogere macht te poneren . Ook Kant kan niet helemaal zonder godsbeeld. Hij is een deïst - iemand die het bestaan van God in het midden houdt. Hij noemt God ook wel 'slechts een symbool' waar hij in zijn redenaties niet helemaal buiten kan. Het is typisch een godsbeeld dat je bij filosofen wel vaker aantreft. De meest minimale versie, zonder verdere inhoudelijke bepaling, maar klaarblijkelijk noodzakelijk om de rede rond te krijgen.

De hogere macht fluistert ons niks in in mijn visie.
De hogere macht heeft ons uitgerust met een geweten en de "taak" ons als mens te ontwikkelen.

EDIT ik zie dat ik in mijn vorige mail een typo heb gemaakt, althans een onduidelijkheid. Hiermee recht gezet hoop ik
 
Laatst bewerkt:
De hogere macht fluistert ons niks in in mijn visie.
De hogere macht heeft ons uitgerust met een geweten en de "taak" ons als mens te ontwikkelen.

EDIT ik zie dat ik in mijn vorige mail een typo heb gemaakt, althans een onduidelijkheid. Hiermee recht gezet hoop ik

Ons geweten is aangeboren. Daar heeft men tot in den treure onderzoek naar gedaan en telkens kwam daar hetzelfde uit.
 
Ik denk altijd aan jou Reem. :D

boy-that-escalated-quickly.jpg
 
Terug
Bovenaan Onderaan