Het doet me altijd goed om te zien dat populisten en hun bullshit vroeg of laat worden ingehaald door de werkelijkheid - zo ook het dossier Corona>>Zweden. De onderbuikgevoel-baasjes buitelden over elkaar heen om ons wijs te maken dat we zijn gehersenspoeld door de linkse media, met de Zweedse aanpak als het voornaamste empirische bewijs. We hebben vooral gezien dat de Zweedse aanpak in de praktijk amper afwijkt van die van ons en dat de uitkomsten geenszins superieur zijn.
Samengevat is een duidelijke 'plus' van Zweden tov onze aanpak dat ze de scholen tot 16+ open hebben gelaten, ze o.a. de maatschappelijke druk onder controle hebben weten te houden door ook te kijken naar de collectieve gezondheid in algemene zin en bijvoorbeeld de mentale gezondheid van mensen of de gevolgen tav huiselijk geweld in acht te nemen bij hun beslissingen. Een duidelijke 'min' is dat ze een groot deel van de kwetsbaren volledig aan hun lot over hebben gelaten; relatief gezien is het aantal ouderen en zwakkeren dat daar is overleden in verzorgingshuizen redelijk tragisch. Verder is het door de populisten aangehaalde argument dat Zweden haar economie veel beter heeft beschermd ook nonsens; de voorspelling voor het 2020 BBP van Zweden is een daling van -5.8% (pre-Corona: +1.8%) en daarmee volledig in lijn met buurlanden Denemarken en Noorwegen, die wel een strikte lockdown-strategie hebben gehandhaafd.
Het siert het Zweedse volk en hun cultuur dat ze "out of the box" en onafhankelijk durfden te blijven denken. Overigens is hun aanpak van deze pandemie niet per se "out of the box" voor hen; het is juist hoe ze in het verleden ook hebben geacteerd in soortgelijke situaties.
Als we kijken naar de laatste pandemie, de Hongkong-griep in 1968/69 en in 1969/70, waren de strategie en het resultaat erg vergelijkbaar met de Zweedse strategie van vandaag. Destijds waren 400.000 mensen in Zweden besmet tijdens de eerste golf, met een piek in februari 1969. De tweede golf was groter, met ongeveer 600.000 besmet en een piek in januari 1970. De totale hoeveelheid geïnfecteerden werd berekend als 4-5 keer het aantal mensen dat bij de dokter kwam opdagen en de diagnose kreeg (geen tests). Als we de Zweedse situatie vandaag nemen, is het aantal geïnfecteerden (getesten) 56.000 en met dezelfde factor 4-5 impliceert dit dezelfde totale hoeveelheid geïnfecteerd als met de eerste golf van de Hongkong-griep in 1968/69. Heb in oude krantenartikelen geen discussies kunnen vinden over het aantal doden; waarschijnlijk omdat het niet was geregistreerd. Waarschijnlijk was het lager, deels omdat er een vaccin was, maar ook omdat de gemiddelde levensverwachting in Zweden in 1968 destijds 74 jaar was. Tegenwoordig is dat 83. In totaal is 89% van de overledenen aan COVID-19 in Zweden ouder dan 70 jaar, met 67% die 80 of meer haalt. Het is duidelijk dat hoe ouder we worden, hoe groter de kans dat we zullen sterven aan een pandemie als COVID-19. Of de Zweedse strategie succesvol is geweest of niet kunnen we betwisten, maar we kunnen er niet naar verwijzen als een experiment.
Welnu, een iets minder lovende kant van hun politieke aanpak, die ik te danken heb aan een Zweedse collega die ik eerder vandaag aan de telefoon had over iets werkgerelateerds en wat uiteindelijk uitmondde in een kort COVID-praatje, waarna ik besloot wat meer onderzoek te doen en relevante persconferenties terug te kijken. De verklaringen van de heer Tegnell blijken achteraf typerend voor de uiterst zelfverzekerde aanpak van het mannelijke trio in de frontlinie, bestaande uit de heer Tegnell, zijn baas, de directeur van de Zweedse volksgezondheidsautoriteit (PHA), en de gepensioneerde epidemioloog Johan Giesecke, die ooit de heer Tegnell strikte en tot voor kort optrad als adviseur van de PHA.
Met een sterke overtuiging, grenzend aan arrogantie, hebben de drie genoemde mannen de aanpak van andere landen afgedaan als eenvoudig beleid "zonder zelfs maar een greintje bewijs" en de noodzaak van veiligheidsmaatregelen zoals persoonlijke beschermingsmiddelen in verzorgingshuizen en gezichtsmaskers in openbare ruimtes consequent weggewuifd ("niet nodig omdat we in Zweden thuis blijven als we ons ziek voelen"). Asymptomatische of pre-symptomatische verspreiding werd afgedaan als irrelevant ("u kunt de verspreiding van virussen niet volledig stoppen").
Er is een lange lijst met mislukte aannames van deze mannen, bijvoorbeeld:
- Toen de uitbraak in Wuhan nog slechts enkele dagen/weken oud was: "er is geen risico dat het virus zich naar Europa verspreidt"
- Toen de eerste gevallen in Zweden begonnen te verschijnen: "er is een zeer beperkt risico van verspreiding voor de gemeenschap"
- "Het sterftecijfer zal indentiek zijn als die voor een vervelende griep, 0.1%"
- "Stockholm bereikt in mei groepsimmuniteit"
Communicatie blijkt luchtig en onnauwkeurig doch repetitief te zijn. Er worden nooit fouten toegegeven. Het slechte leiderschap en oordeel van de PHA wordt minder fraai door A) de Zweedse traditie dat politici zich niet mengen in de manier waarop de instanties (bv een RIVM) worden bestuurd en B) de op vertrouwen gebaseerde leiderschapscultuur. Als gevolg hiervan zien we nu dat de overheid min of meer volledig afstand doet van haar leiderschapsrol. Is dat hoe we het hier hadden gewild? Onze Jaap die alles continu downplayed en Rutte die zich een beetje verstopt? Ik kan nu al raden wat er dan was gebeurd en met welk soort verwijten dan - door dezelfde populisten - zou worden gesmeten.
Dit zijn slechts wat eerste observaties en uiteindelijk zal het beeld vast genuanceerder zijn. Nogmaals, de Zweden verdienen alleen al een pluim om het feit dat dit empirisch materiaal kan worden om lockdown vs non-lockdown strategieën met elkaar te vergelijken voor in de toekomst; ik hoop dat er binnenkort een uitgebreid rapport komt. Vooralsnog kan ik obv wat ik nu zie alleen maar tot de conclusie komen dat - zoals wel vaker in dit land - het gras zeker niet groener is aan de overkant.
)
