Ik ook niet, maar vergeleken met een uithkeringstrekker in een huurhuis, ben je toch echt heel rijk en ik uiteraard ook. Ik begrijp niet echt waarom jij en ik onze woonlasten gesubsidieerd krijgen, en een verpleegkundige of een politieagent die niet kan kopen niet.
En wat ik daarbij in ieder geval vermoed: de banken kunnen zo een hogere rente vragen:
www.businessinsider.nl
Ook geen tijd om het na te lezen - opbouw had waarschijnlijk fraaier gekund. Mij lucht het iig weer even op om dit van me af te schrijven. Adios.
Goed verhaal 2 aanvullinkjes:Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
De politieagenten en verpleegkundigen die ik ken, wonen ook gewoon in een koophuis hoor. Ik ken volgens mij geen (of nauwelijks) huurders.
Het systeem is lastig af te schaffen, omdat iedereen rekent op de HRA. Dat zou dan gecompenseerd moeten worden, maar dan dalen ook de huizenprijzen weer en is dat weer een probleem. Volgens mij is de HRA niet meer weg te werken.En wat ik daarbij in ieder geval vermoed: de banken kunnen zo een hogere rente vragen:
Lage hypotheekrente? Deze grafieken laten zien dat het nog een stuk lager kan
Het lijkt erop dat Nederlandse hypotheekrentes relatief minder hard zijn gedaald in de afgelopen jaren, vergeleken met onze buurlanden.
Door de HRA blijven de prijzen hoog (men kan immers meer betalen) en kun je een hogere rente betalen. Uiteindelijk levert dat dus diegene die de hypotheek betaald (de eigenaar en de belatingbetaler) niets op, maar komt het ten gunste van zij die hun hun verkopen (en niet een ander duur huis kopen) en vooral, wederom, de banken.
Exact. Dat de staat en dus de huurbetalende middenklasse dik meebetaald aan de 1 miljoen-plus woningen is natuurlijk waanzin.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
Hoe groot is het percentage woningen dat 1 miljoen+ (en dan eigenlijk alleen de hypotheek en niet de waarde) is en wat is het gedeelte van de HRA dat hiermee bespaard wordt?
Ik zag het
Restricties voor uitbesteding zou ik wel voor zijn als voorwaarde voor steun, evenals vergroening en zelfs loonkloof, maar restricties op automatisering is levensgevaarlijk, voor je het weet zijn we een soort oostblokland apres la lettre. Automatisering (AI) is juist het middel om de economie virus-proof te maken in de toekomst, en het middel om groei te blijven produceren. Waar men op zou moeten letten, en dat gaat natuurlijk niet gebeuren, wat er met die opbrengsten van de automatisering gaat gebeuren. Die zullen 'natuurlijk' weer volledig in de zakken van de aandeelhouders verdwijnen.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
. Heb zelf alleen economie en business gehad in vwo 3 en heb nu - eindelijk! - mijn eerste vak omtrent economie genaamd 'Introduction to Business Economy, Management and Marketing'. Leer nu pas hoe het er achter de schermen aan toe gaat bij bedrijven. Heb desondanks wel heel je stuk gelezen, zeker geen spijt van.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Wat momenteel in de US gebeurt op economisch beleid is een regelrechte schande. Ik vind het net zo kwalijk dat dit in de Nederlandse media zo ontzettend onderbelicht blijft. Evenals de Amerikaanse media zelf uiteraard, maar dat mag geen verrassing meer heten. De Amerikaanse burgers worden opgelicht waar ze bij staan en als we niet uitkijken gaan we van Coronacrisis naar kredietcrisis, i.e. 2008 all over again, zeker als dit overwaait naar o.a. Europa, wat gezien het huidige financiële systeem ook onvermijdelijk zou zijn. Echter is de US dermate financieel corrupt, dat er maar 1 oplossing wordt geboden die de kredietbubbel alleen maar zal doen toenemen, maar er wellicht wel voor zal zorgen dat we in de nabije toekomst (nog) niet in een acute financiële crisis belanden: de dollar-bazooka van de FED.
Het idee is: bedrijven komen in de problemen, bijvoorbeeld door schulden (overigens was het gros van de bedrijven voor deze hele Corona-ellende al veel te diep volgeladen met schuld en sloegen waarderingen en beursnoteringen al een tijdje nergens meer op, maar dat terzijde). Vervolgens biedt de FED een oplossing door alle schulden over te nemen / op te kopen. Dit is opzich een prima idee, zou je denken. Nu is de relevante vraag: wie ontvangt deze pontificale staatssteun en wie niet?
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
Conclusie: de FED sponsort niet Jane Modal die haar kroeg moet sluiten, maar private equity. Partijen die het kapitalisme tot op het bot uitknijpen. Om het verhaal tastbaarder te maken: voor de mensen die de situatie rondom HEMA hebben gevolgd - dit zou erop neer komen dat de DNB (of in dit geval dan ECB) de zwalkende obligaties die HEMA momenteel uit heeft staan op zou kopen in de vorm van steun. Denk erover na: een private investeerder (momenteel Boekhoorn met zijn vehikel Ramphastos Investments, daarvoor Lion Capital) koopt de HEMA. HEMA wordt volgestopt met schulden - dat is het private equity model - want hoe minder kapitaal de investeerder zelf hoeft in te leggen, hoe hoger het rendement op zijn ingelegde kapitaal. Tussendoor haalt HEMA onder leiding van de investeerder ook nog even een financiering op die puur en alleen bedoeld is voor het uitkeren van dividend. Een ander pervers element van de private equity business: een lening aantrekken om jezelf een dividend uit betalen. Ja, het klinkt net zo belachelijk als dat het is. Ik kan me voorstellen dat er lezers zijn die niet geloven dat dit bestaat - Google anders even "dividend recapitalization" om hier meer gevoel bij te krijgen. Anyway, een jaar of twee later komt HEMA in de problemen door een veel te hoge schuldenlast (zoals nu) en komt er bovenop de problemen een COVID-19. HEMA in acute problemen. Eigen schuld, dikke bult, zouden we hier waarschijnlijk zeggen. In de US zeggen ze het tegenovergestelde; het equivalent van wat er nu in de US gebeurt zou dus zijn dat in plaats daarvan de ECB de schulden van HEMA overneemt. Complete waanzin.
Het resultaat: verdere inkomensongelijkheid. De rijken worden gered, de middle class en alles wat eronder zit krijgen wat kruimels maar verliezen over het algemeen massaal hun banen. De rijken zullen investeringen kunnen ophalen voor een prikkie, de minder bedeelden worden uitgekleed. Zoals eigenlijk in elke crisis. En dan heb ik het nog niet eens over bedrijven die worden gered nadat ze zelf schulden hebben opgehaald om hun eigen aandelen terug te kopen, etc etc. Hoe dieper je graaft, hoe perplexer je zult staan.
Goed, dit is slechts 1 marktsegment. Laten we iets minder ver-van-onze-bedshow kijken: hypotheken en real estate. Net zo "levered" (hoge schuldratio's) als in private equity, dus nog niet eens een onaardige vergelijking. In 2008 hebben we een kredietcrisis gekend die voornamelijk tot stand is gekomen door het zogenaamde "shadow banking" systeem in Amerika. Shadow banking komt neer op partijen die financiële activiteiten van banken uitvoeren, zonder dat ze daadwerkelijk een bank zijn / banklicenties hebben. In de US zijn er naast de traditionele retail grootbanken zoals een Citibank en JPMorgan tal van kleinere partijen die bijvoorbeeld ook hypotheken uitschrijven. Dit segment van de markt is doorgaans veel slechter gereguleerd en werkt perverse financiële prikkels en excessen in de hand, zoals in 2008 ook wel bleek. Wat blijkt nu? Er is inmiddels een veelvoud van hypotheekschuld uitgegeven door dit soort non-banks ten opzichte van de vorige crisis. Met andere woorden, we hebben niets van de vorige crisis geleerd. Daarnaast zijn kredietscores van individuele borrowers flink gedaald. Dit waren overigens voor deze hele Corona situatie al serieuze zorgen. (Bron: Bloomberg). Zorgen die drama's lijken te worden, want het percentage werklozen schiet als een raket omhoog tot niveaus die we sinds de Great Depression (c.90 jaar geleden) niet eerder hebben gezien.
Meer werklozen betekent meer mensen die hun hypotheek niet kunnen betalen, waarna de vicieuze cirkel begint: Jane verliest kredietwaardigheid, de banken introduceren voor iedereen strengere restricties voor het verstrekken van een hypotheek (NB de US bank J.P.Morgan heeft inmiddels de eigen inleg verhoogd naar 20% van de koopsom + hogere vereiste individuele kredietscores), huizenprijzen kelderen omdat de vraag opdroogt, Jane haar huis komt onder water te staan want ze had een huis gekocht in de bubbeljaren 2017-2019, Jane haar onderpand wordt nog minder waard waardoor ze nog meer aan kredietwaardigheid verliest, etc.
Dat we ook in dit segment van de economie in een bubbel zaten en nog steeds zitten, valt natuurlijk niet te betwisten. De grootste oorzaak hiervan - historisch lage rentes - ook niet. De huidige waarde ("present value") van toekomstige inkomensstromen uit real estate schiet omhoog bij lage rentes. (Denk erover na: je koopt een huis, verhuurt 'm vervolgens. Hoe lager de rente op dat moment, hoe meer de huursom jou waard is). Dit stuwt real estate financiering. Wat echter zwaar is onderschat, is de volatiliteit van die onderliggende inkomensstromen. Daar zat veel meer risico dan men dacht en alle eerder gemaakte aannames van real estate financiers dompelen in het water. Al die grafiekjes die er zo smooth uitzagen lijken opeens spaghetti.
Koppel dat aan reële inkomensgroei van (median) huishoudens. Wat is er gebeurd met lonen? Al meer dan 10 jaar zorgen historisch lage rentes voor een verkeerde allocatie van kapitaal (de allocatie die ervan uitgaat dat onze inkomens groeien) doordat de toekomstige inkomens de kop in zijn gedrukt, mede door verkeerd economisch beleid. Je kunt de aanname van toekomstige groei in inkomensstromen niet loskoppelen van de aanname dat overheidsbeleid de hogere groei van de private sector op de juiste manier stimuleert waardoor reële lonen groeien. Huurinkomsten zijn een afhankelijke variabele. Afhankelijk van de totale groei in de economie; niet een "driver" van economische groei. Dat is de grote zwakte achter de zwaar opgeblazen real estate waarderingen.
Real estate waarderingen zijn inmiddels dus volledig losgekoppeld van toekomstige inkomensstromen. Prijzen zullen tot stand komen door lieden met significante cash, waarvan de meesten niet meer boven de prijs zullen betalen. De markt beweegt zich dan van overbieden naar realisme. Het verschil tussen andermans geld uitgeven (hypotheek/bank) en ergens je eigen centen in stoppen. Veel real estate in de US zal in "resolution markets" terechtkomen, waar de schulden worden geisoleerd van de panden en de panden naakt worden verkocht. En daar is ie weer: de vermogenden zullen profiteren. Zogenaamde "vulture" kapitalisten staan al in de rij (kapitaalkrachtige partijen die volledig uitgeklede assets voor spotprijzen oppikken in crises). Hier zijn overigens talloze kwalijke voorbeelden van in de Amerikaanse geschiedenis, waar dergelijke praktijken zelfs indirect gefaciliteerd werden door beleidsmakers. Voor geinteresseerden, Google "Savings and Loan Crisis 1990", "Dot com bubble", "Global Financial Crisis 2008 - winners and losers".
Dan heb je twee grote schuldbergen gehad. De corporate "junk" berg, die verrot is maar in stand wordt gehouden door de FED, en de hypotheekberg, die waarschijnlijk ook net zo lang kunstmatig aan het FED-infuus zal worden gehouden. Dan blijft er (even andere private US schulden zoals car loans - die ook significant zijn - daargelaten) onder andere nog een hele corporate schuldberg over die nog niet in junk status zitten. Ook daar geldt: nog heel veel rotte appels die zwaar overgewaardeerd zijn, vol zitten met schulden en zonder steun al lang waren omgevallen.
Je kunt je afvragen: wie zijn dan de winnaars, aangezien de economie toch veelal wordt gekenmerkt door een "zero sum game"? Op corporate niveau zijn dat natuurlijk de Amazons en Apples van deze wereld. Monopolie posities zullen nog verder worden uitgezoomd. Op macroniveau waren het tot nu toe China en andere zogenaamde low cost-countries, zou je kunnen zeggen. En wij zelf, dachten we. Wie wil nu geen goedkope iPhones? Helaas is het neveneffect zoals benoemd nog veel negatiever: onze lonen groeien niet meer. Alles uitbesteed aan China, India, etc. met als gevolg dat we zelf tegen onze productiviteitsgrenzen aan zijn gelopen. Je kunt je afvragen waarom Apple al die miljarden op de balans aanhoudt als cash en niet herinvesteert (NB, Apple heeft een bank stand gelijk aan een kwart van ons totale BBP). Deze massale jacht op meer winst voor de kapitalisten/aandeelhouders door diezelfde groep, gefocust op kostenbesparingen en het uitmelken van het systeem, heeft er o.a. voor gezorgd dat we veel meer productie zijn gaan uitbesteden. Hopelijk groeit straks door deze COVID-ellende het besef dat we meer zelf moeten doen. Is het toch nog ergens goed voor geweest.
Er is in de US simpelweg geen overheidsbeleid die groei in de reële economie / private sector faciliteert. Asset waarden zullen zich uiteindelijk aanpassen aan toekomstige inkomensgroei, of een gebrek daaraan. Voor nu zorgt de US in het beste geval dat de pijn met een factor X wordt uitgesteld voor de komende Y jaar, waarna die pijn veel erger gevoeld zal worden wanneer we eindelijk durven terug te keren naar de realiteit in jaar 2020+Y. In het ergste geval zorgt de US wederom voor een wereldwijde kredietcrisis. Financieel corrupt systeem door een stel aasgieren die niet met kapitalisme om kunnen gaan zonder het systeem zwaar te misbruiken. Resultaat: asset-houders (kapitalisten/aandeelhouders/vermogenden) zien hun waarden groeien, middle class/werkenden zien hun spaarpotjes verdampen.
En dan open ik op aanraden van mijn huisgenoot een podcast van onze ultieme nationale gladjakker Jort Kelder, die beweert dat "we kunnen zeggen wat we willen, maar het onder Trump economisch wel veel beter gaat dan in andere landen en onder voorgangers - kijk maar naar de aandelenkoersen!" Continu dergelijke debiele, oppervlakkige informatie verspreiden en vervolgens bij NPO1 komen janken dat je na de zoveelste schijn-intellectuele scheet een digitaal doodswensje hebt gehad. Zelfs ome Jort heeft, na al die jaren te hebben gebivakkeerd tussen vermogenden, niet geleerd dat de huidige waarderingen van allerlei assets die in het bezit zijn van een relatief kleine groep en worden beschoten door de $-bazooka totaal losgekoppeld zijn van enige economische realiteit. Laat staan dat de normale burger zich van dit soort zaken bewust is. Gelukkig kan de US volop gebruik maken van dit soort vormen van collectieve onwetendheid.
Ik kan hier nog ontiegelijk veel over schrijven, bijvoorbeeld over het fenomeen $-bazooka opzich en hoe dit monetaire beleid waarbij geld wordt gecreëerd uit "thin air" voor heel veel mensen regelrechte beroving betekent, maar ik moet weer aan het werk.
Ik voeg deze alinea maar even toe, aangezien ik nu pas zie wat voor lang stuk dit is geworden: voor mensen met interesse in de economie en wat er momenteel in met name de US allemaal gebeurt, hieronder wat - imo - zorgelijke ontwikkelingen. Vooral overslaan als de economie niet per se een interessegebied is of dit simpelweg een TLDR'tje is, wat ik prima zou kunnen begrijpen
*********************
Het moge duidelijk zijn dat de gewone, werkende burgers hier weinig tot niets van zien. De FED kan schieten met de $-bazooka wat ze wil, maar een $-bazooka creëert geen banen, stimuleert de reguliere uitgaven van huishoudens niet en zorgt nooit voor reële economische groei. Bedrijven c.q. aandeelhouders worden gered. De FED blaast de belachelijke schulden/asset-bubble alleen nog maar meer op, o.a. door junk bonds te kopen. Even voor de duidelijkheid: junk bonds zijn obligaties van bedrijven die door "onafhankelijke" kredietbeoordelaars (zoals we hebben kunnen observeren tijdens de 2008 crisis) de allerlaagste kredietwaardigheid krijgen toegewezen. Het zijn veelal bedrijven die voor de crisis al slecht presteerden, voor de crisis al vol zaten met schulden en voor de crisis al door private investeerders zijn gebruikt als koeien om geld uit te melken. Veel van de bedrijven die momenteel een "junk" status bezitten, zijn eigendom van dergelijke private equity partijen. Nu het schrijnende: de FED is zelfs begonnen met het kopen van junk bonds (!!!). Ik herhaal: de FED koopt junk bonds. Hier bestaat geen precedent voor en het is onverkoopbaar. Vandaar dat dit verhaal ook niet verkocht en het aan nog veel te veel mensen voorbij gaat.
