Religie

Ik moet ten eerste toegeven dat ik het stuk tekst niet tot het einde heb gelezen. Maar in een mogelijke andere wereld wellicht wel en dat is daar dan ook kenbaar, dus heb ik het hier ook gelezen...

Maar Jeroen van Merwijk moet misschien op zijn schreden terugkeren:

http://muzikum.eu/nl/123-776-115577/jeroen-van-merwijk/er-is-meer-niet-dan-wel-songtekst.html

Want in hoeverre geldt het ook voor andere "onbewijsbare" zaken? Bestaat een amoebe met een V8-motor die esperanto spreekt. Dat die niet bestaat is niet kenbaar. Dus de uitspraak "een amoebe met een V8-motor die esperanto spreekt bestaat niet" is onwaar. Dus hij bestaat.

Ik krijg er toch een beetje een colportage-gevoel bij. ;)

Een goed punt. Hetzelfde geldt uiteraard voor vliegende theepotten of spaghettimonsters. Het antwoord van Rutten is eigenlijk tamelijk eenvoudig: het is namelijk weldegelijk heel goed mogelijk dat er een wereld bestaat waarin het kenbaar is dat een amoebe met een V8-motor die Esperanto spreekt, niet bestaat. Namelijk een wereld waarin God ofwel niets heeft geschapen, ofwel een of heel veel objecten niet gelijk aan die amoebe, en daar ook weet van heeft.
 
Volgens mij zijn er in de wiskunde nog een aantal aanames/formules die algemeen gebruikt worden, maar (nog) niet bewezen zijn. Volgens mij kun je een boel geld verdienen om deze te bewijzen. Iemand hier die daar meer verstand van heeft?

Of je googled even:

Er is een vermoeden geuit dat er oneindig veel reguliere priemgetallen zijn. Om precies te zijn heeft Siegel in 1964 gesteld dat e−1/2, of ongeveer 61% van alle priemgetallen, regulier zijn, dit in de asymptotische analyse zin van een natuurlijke dichtheid. Geen van deze twee vermoedens is anno 2008 bewezen.

of deze :
Vermoeden van Collatz

Neem een willekeurig geheel getal n.
Als n even is
Deel n door 2
Als n oneven is
Vermenigvuldig n met 3
Tel er 1 bij op
Het vermoeden van Collatz zegt nu dat welk natuurlijk getal je ook kiest, als je dit proces maar lang genoeg herhaalt, n uiteindelijk altijd 1 wordt. Dit vermoeden is voor het eerst geformuleerd door Lothar Collatz in 1937. Tot op heden is het vermoeden nog niet bevestigd of weerlegd.
 
En hier een met een prijs van 1 miljoen dollar als je hem oplost, success iedereen hier:

Riemann-hypothese

In de getaltheorie, een deelgebied van de wiskunde, impliceert de Riemann-hypothese (RH) of het Riemann-vermoeden resultaten over de verdeling van de priemgetallen. Het vermoeden werd in 1859 door Bernhard Riemann geformuleerd. Het vermoeden houdt in dat het reële deel van alle niet-triviale nulpunten van de Riemann-zèta-functie gelijk zijn aan 1/2. Wat dit precies betekent wordt in dit artikel in detail uitgelegd.

De Riemann-zèta-functie ζ(s) is een functie, waarvan het argument s elk complex getal kan zijn behalve 1, en waarvan de waarden ook complex zijn. De functie heeft nulpunten op de negatieve even gehele getallen, dat wil zeggen, ζ(s) = 0 als s gelijk is aan -2, -4, -6, ... . Deze getallen noemt men de triviale nulpunten. De negatieve even gehele getallen zijn echter niet de enige waarden waarvoor de Riemann-zèta-functie nul is; de anderen noemt men de niet-triviale nulpunten. De Riemann-hypothese gaat over de locaties van deze niet-triviale nulpunten en beweert dat:
Het reële deel van elk niet-triviaal nulpunt van de Riemann-zèta-functie is 1/2.

De niet-triviale nulpunten moeten dus op kritieke lijn liggen die wordt gedefinieerd door de complexe getallen 1/2 + it, waar t een reëel getal is en i de imaginaire eenheid.

Op de Riemann-hypothese (en haar generalisaties) steunen vele andere belangrijke resultaten. De meeste wiskundigen beschouwen de Riemann-hypothese als waar.

De Riemann-hypothese geldt als een van de belangrijkste onopgeloste problemen in de wiskunde. De Riemann-hypothese maakte in 1900 samen met het vermoeden van Goldbach deel uit van het achtste probleem uit David Hilberts lijst van 23 onopgeloste problemen. Het is ook een van de zeven wiskundige vraagstukken waarvoor het Clay Mathematics Institute in 2000 een Millennium Prize van $1.000.000 heeft uitgeloofd voor het eerste correcte bewijs van de hypothese.
 
Laatst bewerkt:
Zo, lekkere discussie die op gang is gekomen over de Godsvraag!
Interessante insteek die Bondscoach geeft met het stuk van Rutten. Ik onthoud me op dat punt nog van commentaar omdat ik het eerst heel goed wil lezen, was nu maar oppervlakkig.

Wat ik wel een fijne insteek in de discussie vind nu, is dat we niet praten over religies of door mensen gefabriceerde boekwerkjes.
Wat mij betreft praten we over een natuurkracht die mogelijk aanwezig is maar welke we noch kunnen bewijzen noch kunnen doorgronden op dit moment.
ik bedoel, als kind maakte het me gek om na te denken over het niets waaruit iets ontstond. Meer rationele mensen dan ik accepteren het niets als een gegeven, leggen zich daarbij neer en beginnen te verklaren vanaf de oerknal. Een theorie die ik overigens volledig geloof en daarmee is voor mij de basis onder alle bekende religies ook niet aanwezig.

Maar omgekeerd, evenmin bewezen dat er geen macht/kracht of hoe je het wilt formuleren is die ergens the show in motion heeft gezet, op welke manier dan ook.
Wij noemen het nu voor het gemak God. Maar mijn benadering gaat meer richting een natuurkundige verklaring, een soort zwaartekracht 10.0 waar wij op dit moment nog geen weet van hebben en dus ook nog geen verklaring voor hebben. Zoals honderden jaren geleden mensen geen weet hadden van zwaartekracht maar simpel het normaal vonden dat je als je iets de lucht in gooit, het ook weer neer komt.
Oh en overigens, dat zo een kracht een mate van intelligentie (als ik het zo even mag omschrijven) heeft niet aan wetmatigheden onderworpen is zoals we die nu kennen, is voor mij ook een open optie.

Mijn huis tuin en keukenlogica

Misschien ook eens interessant te lezen wat Kant er van vond
http://plato.stanford.edu/entries/kant-religion/#ArgForExiGodPreCriPer
 
Laatst bewerkt:
Gisteren een gesprek gehad met een Joodse collega van me, die vertelde over Mozes, Hanukkah en andere aanverwante geschiedenis. Interessant om te horen. Hij is een 'actieve Jood', leeft volgens strikte principes (eten, drinken, etc). Eens te meer werd duidelijk dat geschiedenis (en in dit geval hebben we het nu eens een keertje niet over de holocaust en de Jodenvervolging in het algemeen), veel invloed hebben op hoe mensen tegen de wereld aankijken.
 
Gisteren een gesprek gehad met een Joodse collega van me, die vertelde over Mozes, Hanukkah en andere aanverwante geschiedenis. Interessant om te horen. Hij is een 'actieve Jood', leeft volgens strikte principes (eten, drinken, etc). Eens te meer werd duidelijk dat geschiedenis (en in dit geval hebben we het nu eens een keertje niet over de holocaust en de Jodenvervolging in het algemeen), veel invloed hebben op hoe mensen tegen de wereld aankijken.

Die Joden zijn eigenlijk nog de beste van de grote drie. Zijn tenminste bij het originele plan gebleven, en niet overgestapt naar de Christelijke of Islamitische aftakkingen.
 
Die Joden zijn eigenlijk nog de beste van de grote drie. Zijn tenminste bij het originele plan gebleven, en niet overgestapt naar de Christelijke of Islamitische aftakkingen.

Dat weet ik eigenlijk niet. Duidelijk is dat de oorsprong van het Joodse geloof veel met Egypte te maken heeft. Wat ik waardeer is dat hun "profeet" Mozes niet als perfect wordt geacht en vooral politiek niet al te snugger was. (volgens mijn collega dan).Geen extreme verheerlijking zoals de Christenen bij Jezus hebben, of de Mohammedanen :)D) bij Mohammed.
 
Dat weet ik eigenlijk niet. Duidelijk is dat de oorsprong van het Joodse geloof veel met Egypte te maken heeft. Wat ik waardeer is dat hun "profeet" Mozes niet als perfect wordt geacht en vooral politiek niet al te snugger was. (volgens mijn collega dan).Geen extreme verheerlijking zoals de Christenen bij Jezus hebben, of de Mohammedanen :)D) bij Mohammed.

Wat het dat weer een beetje verziekt, is de notie van het Beloofde Land, waar Mozes zijn volk naar toe leidde, en waar tegenwoordig veel joden dan ook menen een religieus recht op te hebben.
 
Wat het dat weer een beetje verziekt, is de notie van het Beloofde Land, waar Mozes zijn volk naar toe leidde, en waar tegenwoordig veel joden dan ook menen een religieus recht op te hebben.

Feitelijk is was dat een terugkeer die Mozes deed, de belofte van dit land was al eerder aan Abraham gedaan. Alleen is het zo dat deze, toen hij geen kinderen kreeg bij zijn vrouw een kind verwerkte bij de slavin van zijn vrouw. Deze jongen is Ismaël. Daarna heeft hij nog een zoon bij zijn eigen vrouw. gekregen, Izak. Bijbels gezien ligt hier volgens mij de kern van het Joods - Palestijnse conflict en kan je dat niet afschuiven op Mozes.
 
Het is ook een Christelijke website, dus je kunt daar geen objectieve recensie over een boek over Godsbewijzen vinden.

Interessant boek! Ik ken Taede Smedes (de recensent) en dat is beslist een serieuze en goede filosoof.
De fundering van moraal in een wereld zonder God is beslist een probleem voor niet-gelovigen. Zoals al aan Dostojevski wordt toegeschreven: 'in een wereld zonder God is alles geoorloofd.'
Wat ik me dan altijd afvraag: waarom zou in een wereld mét God niet alles zijn geoorloofd? Stel, God bestaat, maar je onttrekt je eenvoudigweg aan zijn Geboden. So what?. Ja, je zal door Hem worden gestraft, maar stel nu dat je dat op je neemt. Liever eeuwig in de hel, dan je onderwerpen aan Zijn gezag... Wie maakt je dan wat?
Niet-gelovigen hebben wellicht het probleem van een ongefundeerde moraal. Maar in een religieus universum heb je nog steeds het probleem van de vrije wil: ook al bestaat God, ik kan nog steeds mijn middelvinger naar hem op steken. F@ck it als-ie me daarna neerbliksemt.
 
Feitelijk is was dat een terugkeer die Mozes deed, de belofte van dit land was al eerder aan Abraham gedaan. Alleen is het zo dat deze, toen hij geen kinderen kreeg bij zijn vrouw een kind verwerkte bij de slavin van zijn vrouw. Deze jongen is Ismaël. Daarna heeft hij nog een zoon bij zijn eigen vrouw. gekregen, Izak. Bijbels gezien ligt hier volgens mij de kern van het Joods - Palestijnse conflict en kan je dat niet afschuiven op Mozes.

Ik schuif niks af. Ik constateer dat religieuze geschriften als Exodus een grote rol hebben gespeeld in het joodse zionisme, aan wie het land oorspronkelijk ook is beloofd.
Overigens wil dat zeer zeker niet zeggen, dat alle religieuze joden zionisten zijn. In tegendeel. Juist omdat het beschikken van het land aan God toekomt, mogen mensen het niet zo maar innemen. Mensen mogen zich geen God wanen - ik vind dat sowieso altijd een sterke, morele les die je ook tegenkomt in christendom en islam. Het zet de mens op zijn plaats, en zegt hem om niet hoogmoedig te zijn. Nu nog steeds heb je zeer orthodoxe, joods-religieuze stromingen in Israël, die tegen de staat Israël zijn.

Het zionisme in de twintigste eeuw was dan ook helemaal niet religieus, maar een seculier en politiek streven. Overigens gezien de Europese geschiedenis van antisemitisme en jodenvervolging, culminerend in de Holocaust, beslist niet onbegrijpelijk.
 
Laatst bewerkt:
Interessant boek! Ik ken Taede Smedes (de recensent) en dat is beslist een serieuze en goede filosoof.
De fundering van moraal in een wereld zonder God is beslist een probleem voor niet-gelovigen. Zoals al aan Dostojevski wordt toegeschreven: 'in een wereld zonder God is alles geoorloofd.'
Wat ik me dan altijd afvraag: waarom zou in een wereld mét God niet alles zijn geoorloofd? Stel, God bestaat, maar je onttrekt je eenvoudigweg aan zijn Geboden. So what?. Ja, je zal door Hem worden gestraft, maar stel nu dat je dat op je neemt. Liever eeuwig in de hel, dan je onderwerpen aan Zijn gezag... Wie maakt je dan wat?
Niet-gelovigen hebben wellicht het probleem van een ongefundeerde moraal. Maar in een religieus universum heb je nog steeds het probleem van de vrije wil: ook al bestaat God, ik kan nog steeds mijn middelvinger naar hem op steken. F@ck it als-ie me daarna neerbliksemt.

Als ik zie welke oorlogen er intussen al uitgevochten zijn door de eeuwen, en nog, in "Gods naam" (God in dezen in vele vormen en benamingen), welke onderdrukkingen, misdaden, disrcriminatie en ander soort immoreel gedrag, dan is dat voor mij het grootst denkbare non-argument.
 
Als ik zie welke oorlogen er intussen al uitgevochten zijn door de eeuwen, en nog, in "Gods naam" (God in dezen in vele vormen en benamingen), welke onderdrukkingen, misdaden, disrcriminatie en ander soort immoreel gedrag, dan is dat voor mij het grootst denkbare non-argument.

Maar dat maakt het fundamentele probleem voor niet-gelovigen er niet kleiner op.

Kijk, ik ben zelf beslist niet-gelovig. Dus voor mij is het helder dat religieuze mensen geen haar beter zijn dan welke andere mensen dan ook. En mensen hebben de neiging - ook niet-gelovigen, overigens - om het eigen gelijk te verabsoluteren, om vervolgens andersdenkenden te treiteren of zelfs de kop in te slaan. Zelfs een discussie over Zwarte Piet kan dat al triggeren.
Maar als filosoof zoek ik altijd naar een rationeel fundament. En zo ook voor moraal; wat zijn de argumenten achter onze opvattingen over goed en kwaad? En dan moet ik constateren dat dit héél erg moeilijk is, zonder een of ander godsbeeld. Iemand als Immanuel Kant is wellicht het meest ver gekomen, maar ook die heeft een fundament nodig dat buiten de rede ligt. Hij komt dan met 'geweten'; ons geweten spreekt ons aan, als wij kwaad doen of zien. Maarja, wat fundeert dat geweten? Wie heeft ons dat geweten gegeven?
 
Interessant boek! Ik ken Taede Smedes (de recensent) en dat is beslist een serieuze en goede filosoof.
De fundering van moraal in een wereld zonder God is beslist een probleem voor niet-gelovigen. Zoals al aan Dostojevski wordt toegeschreven: 'in een wereld zonder God is alles geoorloofd.'
Wat ik me dan altijd afvraag: waarom zou in een wereld mét God niet alles zijn geoorloofd? Stel, God bestaat, maar je onttrekt je eenvoudigweg aan zijn Geboden. So what?. Ja, je zal door Hem worden gestraft, maar stel nu dat je dat op je neemt. Liever eeuwig in de hel, dan je onderwerpen aan Zijn gezag... Wie maakt je dan wat?
Niet-gelovigen hebben wellicht het probleem van een ongefundeerde moraal. Maar in een religieus universum heb je nog steeds het probleem van de vrije wil: ook al bestaat God, ik kan nog steeds mijn middelvinger naar hem op steken. F@ck it als-ie me daarna neerbliksemt.

Zonder vrije wil zou er al niet zoiets als geloof bestaan. Dan zou je gewoon geloven omdat het zo is, en dat is m.i. geen geloof. Het probleem wat jij aangeeft is ongeveer gelijk aan de Nederlandse wetgeving. De wet is er, niet iedereen houd zich eraan. Nu kan je meteen als tegenwerping geven dat iemand die zich niet aan de wet houd hiervoor gestraft zal/kan worden. Voor wat het chr. geloof beterft is er na het leven op aarde nog een leven. Oftewel hemel of hel. Waar je heen gaat hangt overigens niet direct af van je gedrag. Het 'bereiken' van de hemel is in principe genade. Die je kan ontvangen door J.C. aan te nemen als verlosser. Echter, als je J.C. zo ziet vraag ik mij hard af of je die middelvinger zal opsteken. Gedrag is wat dat betreft gevolg van je geloof en geen voorwaarde voor het in de hemel komen.
 
Maar dat maakt het fundamentele probleem voor niet-gelovigen er niet kleiner op.

Kijk, ik ben zelf beslist niet-gelovig. Dus voor mij is het helder dat religieuze mensen geen haar beter zijn dan welke andere mensen dan ook. En mensen hebben de neiging - ook niet-gelovigen, overigens - om het eigen gelijk te verabsoluteren, om vervolgens andersdenkenden te treiteren of zelfs de kop in te slaan. Zelfs een discussie over Zwarte Piet kan dat al triggeren.
Maar als filosoof zoek ik altijd naar een rationeel fundament. En zo ook voor moraal; wat zijn de argumenten achter onze opvattingen over goed en kwaad? En dan moet ik constateren dat dit héél erg moeilijk is, zonder een of ander godsbeeld. Iemand als Immanuel Kant is wellicht het meest ver gekomen, maar ook die heeft een fundament nodig dat buiten de rede ligt. Hij komt dan met 'geweten'; ons geweten spreekt ons aan, als wij kwaad doen of zien. Maarja, wat fundeert dat geweten? Wie heeft ons dat geweten gegeven?

Wat is goed en wat is kwaad? En wat is het morele kompas in dat soort kwesties?
Als ik de lijn doortrek die ik meen te lezen in jouw betoog, dan is het (de angst voor) een God welke het "rationele" fundament vormt voor moraal.
Maar wat is rationeel als jouw geloof je stelt dat het moreel ultiem is wanneer jij je opoffert voor de Godszaak en daarbij jezelf en anderen (de fouten in de ogen van jouw God) naar de andere wereld ploft?

Ik wil even twee zaken uit elkaar trekken; enerzijds de kwestie of mensen (in hun evolutie) ingegeven door dat wat ons onderscheidt van dieren (rationaliteit en geweten) zelfstandig in staat zijn de morele kwesties een kader te geven. Of het de angst voor een God is die vervolgens de juiste naleving hiervan borgt, of wederom de rationaliteit en het geweten...aangevuld met het feit dat vanuit de sociale controle en een consensus over gewetenszaken en een zelf gecreëerd toezicht en repressiemechanisme die borging plaats vind??!

Wat voor mij heel ernstig spreekt ten faveure van het tweede, is dat het inmiddels al een paar eeuwen ijzingwekkend stil is van Godskant. Die bliksemschicht waar jij het over hebt komt er niet. En dus zou de beweging moeten zijn dat de morele ankers steeds losser zouden moeten slaan.
Het bijzondere is echter dat, naar mijn overtuiging, die beweging eerder plaats vindt in samenlevingen waar het Geloof een grote rol speelt, dan daar waar dat niet het geval is!
Zeer interessant!

Het tweede punt; de vraag: waar komt die intelligentie die ons gegeven is vandaan..maar vooral: het geweten?!
Vind ik een veel lastigere. Maar daar komt voor mij dan de ruimte in mijn denken en vinden dat er wel degelijk een onbekende grootheid rol van betekenis kan hebben gespeeld.

Ons geweten is immers onze belangrijkste raadgever maar ook meteen onze belangrijkste repressie. Niemand die ons harder kan pakken, dan wij onszelf.
Wat dat betreft zijn we dader, rechter en hangman tegelijkertijd.
Daarvoor hebben wij geen geloof of God als moreel kompas nodig.

En dat, is een verrekte ingenieuze constructie, waar wij aan onderworpen zijn.
 
Laatst bewerkt:
Maar dat maakt het fundamentele probleem voor niet-gelovigen er niet kleiner op.

Kijk, ik ben zelf beslist niet-gelovig. Dus voor mij is het helder dat religieuze mensen geen haar beter zijn dan welke andere mensen dan ook. En mensen hebben de neiging - ook niet-gelovigen, overigens - om het eigen gelijk te verabsoluteren, om vervolgens andersdenkenden te treiteren of zelfs de kop in te slaan. Zelfs een discussie over Zwarte Piet kan dat al triggeren.
Maar als filosoof zoek ik altijd naar een rationeel fundament. En zo ook voor moraal; wat zijn de argumenten achter onze opvattingen over goed en kwaad? En dan moet ik constateren dat dit héél erg moeilijk is, zonder een of ander godsbeeld. Iemand als Immanuel Kant is wellicht het meest ver gekomen, maar ook die heeft een fundament nodig dat buiten de rede ligt. Hij komt dan met 'geweten'; ons geweten spreekt ons aan, als wij kwaad doen of zien. Maarja, wat fundeert dat geweten? Wie heeft ons dat geweten gegeven?

Wat je in de eerste zin zegt zou bij religieuzen ook eens moeten landen, sterker nog voor christen geldt dat als ze de bijbel eens goed lezen zouden ze dat ook moeten begrijpen.

Waarom zouden, als je uitgaat van evolutie, we een geweten moeten hebben. Wat voor voordeel hebben we daarbij t.o.v. dieren.
 
Zonder vrije wil zou er al niet zoiets als geloof bestaan. Dan zou je gewoon geloven omdat het zo is, en dat is m.i. geen geloof. Het probleem wat jij aangeeft is ongeveer gelijk aan de Nederlandse wetgeving. De wet is er, niet iedereen houd zich eraan. Nu kan je meteen als tegenwerping geven dat iemand die zich niet aan de wet houd hiervoor gestraft zal/kan worden.

Beslist! Dat is wat in de rechtsfilosofie 'de paradox van de wet' wordt genoemd. Als iederéén zich als vanzelf aan de wet houdt, dan is er helemaal geen wet nodig. De wet bestaat dus bij gratie van het feit dat hij overtreden zal worden. Voor God - niets anders dan de opperwetgever - geldt hetzelfde. Alleen wordt het probleem dan meer theologisch: als alle mensen uit zichzelf goed zouden zijn, gelijk de engelen, dan is God helemaal niet nodig. God zou niet de geboden aan Mozes hoeven uitreiken, als de mensen die al uit zichzelf zouden naleven. God bestaat bij de gratie dat mensen de vrijheid hebben Hem ook te kunnen afwijzen.
Voor wat het chr. geloof beterft is er na het leven op aarde nog een leven. Oftewel hemel of hel. Waar je heen gaat hangt overigens niet direct af van je gedrag. Het 'bereiken' van de hemel is in principe genade. Die je kan ontvangen door J.C. aan te nemen als verlosser. Echter, als je J.C. zo ziet vraag ik mij hard af of je die middelvinger zal opsteken. Gedrag is wat dat betreft gevolg van je geloof en geen voorwaarde voor het in de hemel komen.

Ja, dat is inderdaad altijd de christelijke 'oplossing' geweest voor de kloof tussen vrije wil en het volgen van God (of Jezus). Ja, mensen hebben een vrije wil, maar eenmaal getroffen door de goedheid van Jezus of God, dan wil je niet anders dan Hem volgen. Hem volgen is dus bij uitstek een handeling uit vrije wil. Problematisch aan dit verhaal, blijft toch dat het kwaad dan in feite niet langer een act is uit vrije wil. Maw: mensen die kwaad doen, handelen niet uit vrije wil, want als ze dat wél hadden gedaan, hadden ze zich gehouden aan de geboden van God. Maar hoe kan je die mensen dan nog ter verantwoording roepen voor hun slechte daden? Als ik ooit voor God wordt geroepen, om me te verantwoorden voor mijn slechte daden, is dat mijn antwoord: Maar, god, ik kende U niet eens. Ik handelde dus niet uit vrije wil... Kunt U me dat kwalijk nemen?
 
Laatst bewerkt:
Wat je in de eerste zin zegt zou bij religieuzen ook eens moeten landen, sterker nog voor christen geldt dat als ze de bijbel eens goed lezen zouden ze dat ook moeten begrijpen.

Waarom zouden, als je uitgaat van evolutie, we een geweten moeten hebben. Wat voor voordeel hebben we daarbij t.o.v. dieren.

Goede vraag, waar ik ook zo snel het antwoord niet op weet. Er zijn natuurlijk biologen - neem apendeskundige Frans de Waal - die stellen dat moraal een evolutionaire oorsprong heeft. En dat je al bij dieren, en zeker bij hogere primaten, een besef ziet van goed en kwaad. Maar ik ben daar nooit helemaal van overtuigd. Dat wil zeggen: als niet-gelovige ben ik ervan overtuigd dat moraal een evolutionaire oorsprong heeft - wat anders? - maar de argumentatie daarvoor is helemaal niet zo sterk.
 
[...]
Maar als filosoof zoek ik altijd naar een rationeel fundament. En zo ook voor moraal; wat zijn de argumenten achter onze opvattingen over goed en kwaad? En dan moet ik constateren dat dit héél erg moeilijk is, zonder een of ander godsbeeld. Iemand als Immanuel Kant is wellicht het meest ver gekomen, maar ook die heeft een fundament nodig dat buiten de rede ligt. Hij komt dan met 'geweten'; ons geweten spreekt ons aan, als wij kwaad doen of zien. Maarja, wat fundeert dat geweten? Wie heeft ons dat geweten gegeven?

Ik heb geen tijd om hier echt op in te gaan, maar heb je je al eens verdiept in de evolutionaire psychologie? Bijvoorbeeld Geoffrey Miller's "The Mating Mind". Seksuele selectie is een beetje ondergesneeuwd geraakt ten opzichte van natuurlijke selectie, maar dat was niet hoe Darwin het bedoeld had. Wat betreft de mens kun je onze intelligentie, onze moraal, en ook onze drang naar religie zien als een soort van peacock's tail. Ik heb veel over evolutie gelezen, vooral gericht op natuurlijke selectie, maar ik moet zeggen dat ik redelijk overtuigd aan het geraken ben van dit soort argumenten vanuit de seksuele selectie.
 
Goede vraag, waar ik ook zo snel het antwoord niet op weet. Er zijn natuurlijk biologen - neem apendeskundige Frans de Waal - die stellen dat moraal een evolutionaire oorsprong heeft. En dat je al bij dieren, en zeker bij hogere primaten, een besef ziet van goed en kwaad. Maar ik ben daar nooit helemaal van overtuigd. Dat wil zeggen: als niet-gelovige ben ik ervan overtuigd dat moraal een evolutionaire oorsprong heeft - wat anders? - maar de argumentatie daarvoor is helemaal niet zo sterk.

Zoals ik in mijn vorige posting al aangaf; exact daar waar voor mij in mijn denken ruimte is voor andere opties.
 
Terug
Bovenaan Onderaan