Hebben zittende partijen hun binding met het volk verloren, of zijn er steeds meer mensen die onrealistische wensen of verwachtingen hebben van de politiek en/of een sterker gevoel van "entitlement" hebben ten opzichte van 20jaar geleden?
Vind de discussies hier interessant. Ook dit vind ik een hele interessante vraag. Veel interessanter dan de Ajax en PSV topics, om eerlijk te zijn. Mijn kijk op de opkomst van populistische figuren zoals Trump/Le Pen/Boris Johnson/Five-Star/Wilders/Baudet:
Denk dat meerdere factoren meespelen. Dat de zittende partijen hun binding met het volk hebben verloren, is deels waar. Je kunt je tegelijkertijd afvragen of de relatie politiek vs. Henk&Ingrid vroeger heel anders was. Uiteindelijk was de politiek vroeger, hoe je het wendt of keert, ook een elitaire gemeenschap waar niet per se de "pijn" van het "normale" volk werd gevoeld. Sterker nog, als we écht nog een stukje terug gaan, dan was de kloof tussen machtshebbers en het volk zelfs groter. En toch waren er ook in die tijd perioden van relatieve rust. Het is niet zo dat een politicus vroeger meer empathisch was of vaker bij de boer of timmerman langs ging.
Die factoren hebben imo de totstandkoming (of beter gezegd: wederopstanding) van het populisme in bijvoorbeeld de VS en veel delen van Europa mogelijk gemaakt. Een hele lap tekst hieronder dus begrijp best dat de meesten het over zullen slaan (sorry, ik ben even vastgelopen met mijn scriptie en zit in de ontkenningsfase). Overal waar ik denk dat het populisme als parasiet toeslaat en smerig inspeelt op de onvrede van een groot deel binnen de samenleving en dus zorgt voor instabiliteit, heb ik
(***) achter geplaatst.
Een paar obvious elementen die de boel verzieken in mijn ogen:
- Het doorgeschoten neo-liberalisme: De kloof tussen arm-tot-normaal en rijk (en dus niet zo zeer arm-tot-normaal vs politiek) wordt steeds groter
(***). Dat heeft imo alles te maken met het "nieuwe" kapitalisme. Voor mij de kern van het verhaal, ook al spelen meerdere elementen mee. Overigens zou ik mezelf zeker niet beschrijven als een Marxist oid (gatverdamme), maar imo zijn we doorgeslagen.
We leven in een paradigma (ik noem het bewust een paradigma en geen systeem; het is simpelweg verzonnen bullshit die we ooit hebben aangenomen als waarheid of die ons is opgedrongen) waarin het sneeuwbaleffect de metafoor is voor grote zakken met geld. Het is breed toepasbaar; van mensen met een goede (maar niet overdreven heldhaftige) baan die extra huizen kopen om te verhuren en zo relatief slapend rijk worden - alleen maar omdat ze ooit tot een kapitaalkrachtige positie kwamen in the first place - tot aan de mega bedrijven.
(***) Eén van de zo veel aanwijsbare symptomen is de onbegrensde consolidatie die plaatsvindt in bijna elke sector; zo'n beetje de enige reden dat (commerciële) advocaten, bankiers, "consultants" en accountants nog bestaansrecht hebben is omdat fusies&overnames tegenwoordig als dagelijkse kost worden beschouwd. Het begon ooit met het idee dat A+B meer konden bereiken dan A en B afzonderlijk en de consument er beter van zou worden; vandaag de dag is het vooral omdat een relatief kleine groep belanghebbenden en een apparaat aan externe stakeholders zoals adviseurs er rijker van worden.
(***) Meerdere studies tonen aan dat A&B samen vaker niet dan wel beter af zijn dan afzonderlijk. We hebben enkele instanties op nationaal en Europees niveau die doen alsof ze ons willen beschermen tegen een monopolie-economie, maar in de praktijk kan men er vrij weinig aan doen. Tandartspraktijken veranderen in tandartsenketens, brouwerijtjes worden opgeslokt door Heineken en zo'n beetje elke sector heeft wel eens te maken gehad met het Amazon-monster.
Ondertussen hebben we na de crisis wederom geaccepteerd dat het neoliberale stelsel de enige manier van leven is en is dus het laatste redmiddel ingezet (i.e. euro's goedkoper en goedkoper maken), waarvan inmiddels bewezen is dat het niet werkt.
(***) Tenminste, als we ervan uitgaan dat de lieve heren van de ECB het deden met de intentie om het plebs tegemoet te komen ipv de toch al rijke bovenlaag. De obsessieve inflatie en rente targets laten nul respons zien op dit achterhaalde beleid, wat Draghi ook had kunnen zien als hij zich enigszins had verdiept in case-Japan. Gevolg ervan? Jawel, alleen de rijkeren worden wederom rijker.
(***) Het idee was leuk; we maken geld goedkoper zodat het in "de economie" (hoe vaak horen we een politicus deze term wel niet op een misleidende manier gebruiken) wordt gepompt, zodat we met z'n allen meer te besteden hebben. Werkt voor geen meter.
(***) Inflatie en rente blijven laag, vermogenden kunnen nog goedkoper aan hun sneeuwballen komen. Waarom? Omdat het goedkope geld niet naar de consument - dé economie - gaat, maar naar een select groepje bedrijven en investeerders.
(***) Het enige gevolg is een "waardestijging" in assets waar vooral zij belang bij hebben; vastgoed, aandelen en andere typen beleggingen die niet voor Jan Modaal zijn weg gelegd. Meneer Modaal vraagt zich ondertussen af waarom hij niets merkt van alle positieve "groei" waar elke dag toch weer over geschreven wordt in de kranten. Zeker aangezien zijn loon amper wordt gecorrigeerd voor de inflatie in assets - nogmaals, omdat het inflatie in onbereikbare assets betreft. Jan doet nog steeds dezelfde boodschappen bij de Appie met hetzelfde salaris, kan amper nog een huis in de randstad huren - laat staan kopen. En dan hoort hij ook nog eens dat zijn pensioenen worden gekort, door diezelfde pensioenfondsen die beleggen in vastgoed, private equity en aandelen.
(***)
- Technologie: hangt wat mij betreft samen met het vorige. Ons is wijs gemaakt dat we gelukkiger worden wanneer er meer geinvesteerd wordt in dingen die ons leven gemakkelijker maken. Deels waar; ik geniet van mijn iPhone - kan iemand zich uberhaupt voorstellen hoe we leefden met een Nokia 3310 of zelfs zonder mobiel? - en ik vind elektrische auto's helemaal top (zeker als het ervoor zorgt dat we hier niet ook op een dag met mondkapjes hoeven te lopen ten gevolge van excessieve CO2-uitstoot). Helaas zorgt technologie ook voor enkele tumoren binnen de samenleving. Als God heerst over het universum, dan heerst Silicon Valley toch zeker over planeet aarde in de 21e eeuw. Facebook en andere social media hebben dankzij onze gigantische nerds en gehaaide zakenmannen een tweede wereld op het internet mogelijk gemaakt. Het begon onschuldig; natuurlijk is het geweldig dat we opeens direct konden communiceren met vrienden en familieleden uit andere continenten, bijvoorbeeld. Tegenwoordig is het helaas een politiek wapen dat machtiger is dan nucleaire bommen.
(***) Nog altijd valt niet uit te sluiten dat Putin wat onderdanen heeft ingezet om de grootste blonde randdebiel uit de US aan de macht te helpen, zijn er al meerdere schandalen geweest aan het adres van Facebook in het kader van data privacy en is meer dan eens gebleken dat "fake news" voor velen niet fake mag worden genoemd zolang het toch al in hun straatje of achterlijke denkbeelden past, waarbij ze maar wat graag andere ontevreden lieden aansteken. Geen enkel "nieuws" item ontgaat ons vandaag de dag.
(***) Het lijkt alsof we elke week te maken hebben met vechtpartijen, overvallen en terroristische aanslagen. (Over terroristische aanslagen gesproken: hoeveel mensen zullen zich nu écht realiseren dat de US de allergrootste sponsor is van Saudi-Arabie, het land waar het meeste terrorisme vandaan komt? Ondertussen gaan wij vrolijk op staatsbezoek bij SA en kunnen politici het amper uitleggen aan tafel bij Pauw.)
Ook blijkt Instagram meer een broedplaats voor burn-outs (jonge, mooie onzekere jongens en meisjes die nog onzekerder worden van mooie, onzekere jongens en meisjes) - ook een negatief neveneffect van alle "welvaart". Mijn neefje van 13 denkt opeens dat het normaal is om broeken van 800 euro te dragen en Frankrijk is niet goed genoeg meer als vakantiebestemming. Mijn studiegenoten verwachten veel te veel van zichzelf én het leven, ingegeven door de sociale druk die wordt gekatalyseerd door het digitale leven. Onze verwachtingen rijmen sowieso niet meer met de werkelijkheid en dan staan we vanuit onze onvrede automatisch meer open voor misleiding.
(***)
We kunnen gemakkelijker worden afgeluisterd, onze persoonlijke data zijn big business geworden en worden zonder blikken of blozen doorverkocht voor vette bedragen aan belanghebbenden. Des te gemakkelijker zijn we vandaag de dag te beïnvloeden. Een anoniem bedrijf, instelling of machtig individu kan ons veel beter leren kennen dan ooit tevoren en inspelen op ons gedrag.
(***)
- Migratie: ook al is dit wat mij betreft zelfs nog meer een afgeleide dan dat technologie dat is. Meer een gevolg, die voor velen oorzaak is geworden. Zou migratie zo'n issue zijn als men hier al meer tevreden was over de eigen situatie dan nu het geval is? Is migratie niet ook vaak een middel om de onvrede over verschillende zaken op af te reageren? Zou Henk nog steeds klagen over het feit dat migranten een fijn verzorgd appartement toegewezen krijgen, wanneer hij zelf zijn huisje prima kon betalen en de kids fatsoenlijk kon verzorgen? Ik denk minder dan nu het geval is. Toch speelt het voor velen ook nu een rol. Feit blijft dat economische vluchtelingen a.k.a. "gelukszoekers" in sommige landen te gemakkelijk binnenkomen, niet geinteresseerd zijn in integreren en de lusten wel willen maar niet de lasten. En dan maakt in een gespannen samenleving de nuance tussen 15% van de migranten die zich misdraagt of 50% helaas niet meer uit; het kwaad is al geschied zodra nieuwsberichten verschijnen, op welk platform dan ook.
(***) Wat mij betreft staat dat los van politieke vluchtelingen trouwens, die vaak geen andere keus hebben. Je ziet ook vaak dat politieke vluchtelingen (Syriers, Iraniers, Afghanen) vaak veel succesvoller en beter geintegreerd zijn dan economische vluchtelingen (Marokkanen, Turken). Tegelijkertijd kun je je afvragen waarom economische vluchtelingen niet het recht zouden hebben om een beter leven te zoeken. Waarom heeft het woord "gelukszoeker" eigenlijk een negatieve connotatie? Is het eerlijk om iemand die op zoek is naar verbetering van economische omstandigheden af te schilderen als een vuile profiteur?
- Geopolitieke spanningen: ook een gevolg, maar imo een sterk wapen om in te zetten in tijden van onzekerheid of frustratie. Genoeg landen hebben hun eigen "shit" niet op orde. Geopolitieke spanningen zijn vaak het gevolg van regeringen die slechts de aandacht willen afleiden van interne problemen.
(***) Hoe vaak heeft Trump wel niet als afleidingsmanoeuvre ruzie gezocht met andere landen, terwijl er zware onderzoeken naar hem in gang waren gezet? Noord-Korea: idem. Israel: idem. Iran: idem. China: idem. Venezuela: idem. Etc., etc. Hoe vaak wordt het "nationalisme" wel niet in gezet om het land te "verenigen" tegenover de externe vijand, net nadat de spanningen binnen een land hoog zijn opgelopen vanwege totaal andere redenen? Handelsoorlogen tussen China en de US; moet ik echt geloven dat Trump zich zorgen maakt om de prijs die hij ontvangt of betaalt voor staal? Of dat hij zich echt druk maakt om die bolle Noord-Koreaan? Moet ik echt geloven dat Israel zich druk maakt om de Houthi-rebellen, omdat Israel staat voor wereldvrede? Boris Johnson - denkt hij nu echt dat "zijn" land beter af zal zijn wanneer ze de EU verlaten? Give me a break.
Vergeet vast nog wat dingen. Ik vind het een trieste constatering, maar voor mij is alles te herleiden tot machtslust, geld en het paradigma waar we in leven. Iemand zoals Baudet geeft geen f*ck om Henk en al helemaal geen f*ck om Ingrid. Baudet geeft om Baudet. Narcist pur sang. En narcisten zullen alles inzetten om hun doelen te bereiken. Of dat nu populisme of een ander "isme" is. Toevallig zijn alle tools voorhanden om het populisme in te zetten als ultieme middel en daarom gebeurt dat ook. Helaas steeds meer met succes.
Dit hele stuk klinkt alsof ik het allemaal somber in zie en suicidaal ben, maar verder ben ik btw oprecht een optimist. Ik wilde dit even van me afschrijven. Uiteindelijk hebben we het allemaal goed en zijn de meesten van ons relatief nog altijd bijzonder verwend. Lekker studeren, lekker sporten, lekker lachen met de maten, lekker over voetbal lullen. Dat ik alleen al tijd heb om veilig achter mijn laptopje dit soort discussies te voeren, zegt alles. Vanavond pils. Scriptie gaat niet meer lukken.
Fijn weekend allemaal!