Helemaal eens en jouw vragen mbt de misplaatste fascinatie tav afschrijvingen zijn zeer terecht. Journalisten zoals Tom Knipping zijn daar ooit over begonnen zoals je zelf terecht opmerkt, omdat ze nu eenmaal naar de jaarverslagen kijken en dan denken te kunnen zien dat het transfersaldo wel degelijk afhankelijk is van de afschrijvingen die plaatsvinden. Puur theoretisch klopt dat wel, maar eigenlijk geef je zelf al de terechte commentaren op die zienswijze.
Het klopt idd ook dat het eigen vermogen weinig antwoorden geeft op de vraag of een bedrijf aan het verplichtingen kan voldoen. Als jij een bedrijfslening aanvraagt bij de bank is inderdaad het voornaamste waar ze naar kijken jouw geprojecteerde cash flow. Niet of nauwelijks het eigen vermogen.
Het is belangrijk om te begrijpen dat het eigen vermogen (zoals feitelijk elke item op de balans) een cumulatief gegeven is, opgebouwd uit het verleden. Je kunt jarenlang een negatieve netto boekwinst gedraaid hebben, wat allemaal in het eigen vermogen is gaan zitten. Dan wil dat nog niet per se zeggen dat jij in een gegeven jaar niet aan jouw verplichtingen kunt voldoen. Jouw definitie van "free cash flow" (EBITDA verminderd met investeringen, , veranderingen in netto werkkapitaal, rente en belastingen) is inderdaad het kritieke getal dat vertelt of jij aan jouw aflossingsverplichten kunt voldoen.
Het is inderdaad ook de reden waarom bedrijven vaak worden gewaardeerd op een factor ("multiple") van de EBITDA. Als ik wil bepalen of een bedrijf interessant is om te investeren dan hect ik weinig waarde aan de balans of het eigen vermogen. Het eigen vermogen kan heel hoog zijn doordat er in het verleden veel equity in is gestopt. Het kan heel laag zijn doordat er veel dividend is uitgekeerd of doordat het bedrijf in het verleden slechter opereerde en dus minder cash flow genereerde. Hoeft allemaal weinig te zeggen over de huidige staat. Voor de huidige staat kijk ik naar de P&L en cash flow, want i.t.t. de balans zijn die een reflectie van hoe een bedrijf in een bepaald jaar heeft gepresteerd of, wanneer je kijkt naar projecties, verwacht in de toekomst te presteren. Je kunt EBITDA (of EBITDA minus gemiddeld niveau aan investeringen in een jaar) gebruiken als "proxy" voor cash flow of cash genererend vermogen. Betaal je 5x EBITDA voor een bedrijf, dan verwacht je jouw investering binnen c. 5 jaar terugverdiend te hebben in cash. Dat is hoe investeerders ernaar kijken.
Dan terug naar jouw vraag en een concrete toepassing: stel PSV koopt een speler. Negeer even alle makelaarskosten, fees aan tussenpersonen, opleidingsvergoedingen en loyaliteitsbijdragen en andere transactiekosten zoals financieringskosten. Koopprijs 10m euro. Laten we veronderstellen dat we die 10m direct betalen (later meer hierover). We doen dus een investering van 10m in een speler, leggen die 5 jaar vast en stellen de afschrijvingen vast op 2m per jaar.
Op T=0 (dag van de transfer): cash met 10m omlaag. Bezittingen 10m omhoog (de boekwaarde van de speler is op T=0 gelijk aan de investering). Ergo: er gebeurt balans-technisch feitelijk niets anders dan dat een aantal posten op de linkerkant van de balans wat schuiven, want links gaat de cash met 10m omlaag, maar de langlopende bezittingen gaan met 10m omhoog. Naar de rechterkant hoeven we dus niet eens meer te kijken, want het netto effect op links is nul.
Op T=1 (jaar na dato): geen cash uitgave, maar wel 2m aan afschrijvingskosten in de winst&verliesrekening. Stel we betalen 25% belasting, dan betalen we 0.5m euro minder belasting dankzij de afschrijving die aftrekbaar is (25% x 2m euro). Dat zorgt ervoor dat het effect van puur deze afschrijving op onze papieren netto winst 1.5m euro negatief is (2m - 0.5m).
Dan nu naar de mutaties: de boekwaarde van de speler (bezitting) gaat met 2m omlaag, eigen vermogen gaat dus met 1.5m omlaag. Een gat van 0.5m? Neen, je raadt het al; we hebben dus die positieve cash impact van 0.5m tgv minder betaalde belasting. De linkerkant van de balans gaat dus de facto met 1.5m omlaag (2m afboeken op boekwaarde speler, maar 0.5m positieve cash impact) en de rechterkant gaat 1.5m omlaag (eigen vermogen impact tgv negatieve netto winst).
Dan nu de nuance waarom ik denk dat afschrijvingen (hoogstens als "proxy") nog wel de moeite waard kunnen zijn om te bekijken: transfersommen worden vaak in termijnen betaald! Stel het aantal termijnen waarin je betaalt is gelijk aan het aantal termijnen waarin je afschrijft, dan is jouw afschrijving in een bepaald jaar de exacte weerspiegeling van jouw cash out in dat jaar. Toch komt dat vaak niet voor; het zal best eens voorkomen dat een speler in drie termijnen wordt afbetaald, maar vijf jaar onder contract staat en dus in vijf jaar wordt afgeschreven. In ons voorbeeld hierboven zou dat betekenen dat jouw "cash out" in drie termijnen gelijk is aan 3.33m euro, terwijl jouw afschrijvingen gelijk zijn aan 2m euro per jaar. Je zou de cash out dan onderschatten als je puur zou kijken naar de afschrijving, maar gezien de structuur van transfers (i.e. het betalen in termijnen) kunnen afschrijvingen wel een globaal beeld geven van de impact op cash.
Dan nog helemaal eens dat je ook in dat geval die afschrijvingen niet per se nodig hebt om een beeld van de cash flow te krijgen; kijk daarvoor simpelweg naar de...cash flow